Onderzoek duurt jaren, van je zelf en dan wie eigenlijk je familieleden zijn? Zo pijnlijk? Dat als je het? had geweten je leven anders was geweest! Inplaats met lijken te stoeien, of reeds dement/bejaarde achternichten, zodat je de vragen zelf moet zoeken en al kun je niet in ieders hoofd kijken, toch krijg je een duidelijk beeld, hoe ieder gezin, zijn eigen weg moest gaan, zoeken, voortijdig neerstorten als aan geschoten wild, door ziekte, schuw geslagen, huidziekten, zenuw trekken, kortzichtigheid, niet qua opleidingen, mocht men dat denken, bij het lezen van de stukje, want steeds komt het er weer op neer, dat de bres die geslagen is? In de gemeenschap (al willen boze tongen deze gemeenschap ontkennen?) van de oorlog in Nederlands-Indië en later Indonesië? Dit slagveld, de gesmoorde kreten op sterfbedden, verzorgings huis of door huishoudelijke zorg/ familie word opgevangen? Spreken ander boekdelen, laat staan het in nu bijna 77 jaar later, gereconstrueerde verloop, van wat,wie, waar? gedaan heeft of zou willen hebben gedaan, was het niet dat je je mond moest houden, omdat klagen niet netjes was! En zo konden deze mensen ziekten beelden krijgen, omdat dat hoort bij mensen die niet gehoord worden, nog naar geluisterd, nog begrepen! Omdat dat beter uitkwam en goedkoper was, wat niet weet, wat niet deerde, maar dat spreekwoord bleek niet te kloppen? Dat spreekwoord was een verzinsel, zo als alles een verzinsel werd, zelfs in een kinderhuis, in een kinderhoofd en later groter mensen hoofd, terwijl dat hoofd in de schoolbank denkt, wat lul je raak en zelf lag je tussen wal en schip en of je nu naar boven keek of naar onder? Het werd er niet beter op! Vluchten hadden we allemaal al gedaan, dus dat hoef te niet meer, zou je zeggen? Maar vluchten voor de demonen in je hoofd, die je gratis mee gekregen had, door wat daar in je oor verteld werd, wat je ogen echt hadden gezien! En dan niet eens weet hoe je dat allemaal over je lippen naar buiten kunt krijgen? Ga er maar aanstaan! Zo sta ik daar aan! Niet alleen gelukkig, stel je voor, je zou ter plekken, dood neervallen van de schrik! Want bij dat graven heb ik de meest erge dingen gevonden, gelezen, herkent, begrepen hoe ik met zo vele? We dingen konden weten, zonder dat we het mochten weten? Die stille kracht! Die zelfde kracht die ik kreeg om op zoek, te gaan naar mijn familie, als het waren een soort kruistocht? Maar niet alleen? Al voelde het wel zo aan? Waardoor ik net niet voor DonQuichot werd uitgemaakt, en al die namen? Word er nog duizelig van, als of ik een groep renpaarden aan het mennen ben, want alles wil een ander kant uit? Terwijl de slangen gif willen spuiten in je ogen en oren, of documenten laten verdwijnen? Dan luister ik naar schuchtere vragen, van links of recht, aan de overkant van de Oceaan of misschien Amsterdam-Utrecht-Den Haag-Londen-Parijs of Berlijn-Kopenhagen-Bandung-Djakarta-Singapore en ander indisch4ever wel en soms heb je van die mensen die zeggen het viel wel mee? Het was niet zo erg? Om vooral? Die pijn niet nog een keer te hoeven voelen, van wat daar werkelijk gebeurde, het leven met een gebroken hart, terwijl je in je leven vergeefs de Velpon pakt, ( die zijn naam ook al niet waar maakt ) je familieleden aan elkaar plakt! In de hoop dat het nooit “ZO” was, als dat het op je netvlies staat geschreven en in je hersenstam gegrift, die vleesschaafmachiene die in je hoofd te keer gaat, vergelijkt de beelden in tijd en jaar en de plakjes met gegevens, worden vergeleken, en zijn gewoon een blauw druk van dat hoofd op die schoolbank, moedeloos neergelegd, verdrietig!