Zo vraag ik me af mama, zijn jullie! Die comfort Woman allemaal in het niets verdwenen? Op die enkeling na? Die hun stem verhieven? Natuurlijk zijn er velen vermoord? Afgedankt als vuilnis, overtollig goed! En zij die van uit schaamte, zelfmoord pleegde en de rest? Kroop weg? Kroop weg in zich zelf, lachte er overheen, lachte langs dat verleden, omdat zo! het verdriet, die pijn, voorbij zou gaan? Onmerkbaar! Als of de vibratie van lichaam taal , niet verstaan of mis staan kon worden, als of jullie vrouwen, nooit bestonden, terwijl de kinderen daar uit ook zwegen, met jullie mee? Solidair, Het nest was stil, zo ook het jong, wiens mond pas ging praten bij het opgroeien? Nadat het begreep, dat er ooit wat was gebeurd? En zo heb ik nog een tastbare foto van? Vele foto’s werden verbrand? Weg gesmeten? Herinneringen werden op gesloten, verbrand? Verbannen, nieuwe verhalen ontstonden, verzonnen, ver weg, van wat had plaats gevonden, waar lichamen, werden verkracht! Net zo lang tot het niet meer uitmaakte, tot je je wel moest laten gaan, met in je achterhoofd, de wraak, een wraak die nooit kwam, niet die erkenning? Niet een massaal erkennen, slecht een afwijzing massaal, ja zelfs een protest, ik heb het niet over het protest van die enkeling? Die durfde te praten en pas zijn er, nog een paar overleden, ik noem! ze de uitverkoren? Zei mochten het verhaal vertellen aan de wereld, die door raasde in de waanzin, vooral vergeten? Wat was! Maar mama ik heb goed nieuws? Ja? Het is dat je het weet? Er zijn mensen geboren of uit echte liefde of gedwongen? Die zijn gaan schrijven, die zijn gaan schrijven wat er in hen omging? Geen verhaal, naast een verzwegen verhaal, je zou kunnen zeggen? Een echo van jullie stemmen, uit jullie schoot geboren en mama? Goed nieuws? Ze worden gehoord? Ze gaan vertellen, jullie raken niet in die vergetelheid? Nog niet? dat moet nog komen, laten we nu luisteren naar die verhalen en knik mee? Laat je schaamte varen en laat me je aankijken, zo als ik je voor het laatst zag? Vele hebben die overtocht gemaakt! Met kinderen uit die periode, ze hadden geen andere keuze? Net als toen? Wat raar dat je geen keuze hebt in het leven? Terwijl wij mama? Op school leren dat je dat wel hebt? Ook nu word het tegendeel soms begrepen, misschien komt het wel door de luxe waar in we leven, die luxe waar je zelf uit bent ontstaan? In opgroeide? Ik heb er foto’s van? Je moest eens weten? Je broer heeft ze mee genomen! Misschien waren het aandenken aan jou? Misschien toch voor mij bestemd van hogerhand? Want daarin ga je geloven onderhand? Alleen mis ik die die link van jouw? Over welke hogerhand hebben ze het hier? Een volk, geleid door een tot god verheven Keizer? Voor de rest kon ik inzien, dat ik beetje bij beetje klaar gestoomd werd, de waarheid onder ogen te zien? En zo blijft die vraag? Stel ik had je broertje bezocht, in Limburg, zo als afgesproken, was het dan de laatste treint terug. die me had overreden, terwijl ik mijn lichaam daar voor wierp? Of? zou de naald nog dieper in mijn ader glijden en drukte ik voor goed af? Of? was het juist goed, dat er geen geld was voor dat treinkaartje? Dat gesprek nooit plaats vond? Pas 50 jaar later met zijn dochter, die ook niet veel wist, ieder geval zei ze? Jammer dat je onze pap niet hebt gekend? Die had je vast veel meer over je moeder kunnen vertellen? Zo zijn er soms boeken, die nog moeten wachten, documenten en foto’s ook? Ik trek het snoer van het verleden aan, als een visser zijn net, de mazen klein, opdat niets ontsnapt? Aan wat niet mocht wezen, aan wat niet mocht zijn!