Daar was je dus, terug naar af! van Bandung naar Batavia en terug op de kaart staat 19.09.1945, ik heb je kampkaarten gezien, ik heb ze wel duizend maal, bekeken en soms keek ik er gewoon door heen of overheen, ik vond aan tekeningen, van me zelf, kladjes snel geschreven, die data veranderde niet, mijn ogen werden slechter en moest een loep pakken om het te kunnen lezen en soms hulp vragen aan een jonger persoon, met goede ogen, wat net als jij verbleken ook die documenten, het enige wat niet verbleekt is de gedachte aan jou? wat is je daar en daarvoor allemaal overkomen, ik las dat je kinderen op de plaats van bestemming zijn aan gekomen? wat heb je daar voor moeten doen? Wat werd er aan je gevraagd? werd je gedwongen soms? Iemand riep misschien als tolk, maar als vertaalster alleen krijg je geen kindje na negen maanden, of werd je opgesloten beneden en mocht je komen als men je nodig had, mocht je ook nog troosten? in ruil voor de vrijheid van je kinderen? Is dit stuk kunst waar je heen getransporteerd werd, je nacht merrie geweest of heb je het als zovele vrouwen alles gedwee gedragen, die last, heb je je zelf uit geschakeld tot je niets meer kon voelen, maar dan kijk ik naar de foto uit 1950 en zie je liefde volle blik dat straat vol trot met je drie kinderen, die uiteindelijk je ook weer, ontnomen werden eind 1951, zo als het ook in 1946 gebeurde bij je eerste man! terwijl je juist die kinderen wilde redden! In ruil van je leven? Of werd je zo onder druk gezet? Is dat de rede dat we moesten vluchten, als maar weer vluchten, gevaar loerde om ons heen, vluchten voor jouw verleden, mensen die je herkende? mensen die je naar het leven stonden met je gezin? Ik ga verder zoeken, gelukkig bij gestaan gaan we met vier man zoeken in Tjaimahi, ik zal op zijn Javaans wit gekleed gaan, mijn hoofd bedekt, om jullie allemaal te eren en ook zij jong en oud die uit die kelder kwamen of niet! nooit niet, die werden gedumpt als oud vuil!